sexta-feira, 12 de setembro de 2008

«Stava yo en la mi tierra…»

Publico a seguir, na íntegra, o artigo de que falei aqui e que foi escrito pelo meu amigo Artur Fernandes (na foto). O Artur é natural de Sendim, daí ter escrito em sendinês.

La proua de ser sendinês
Stava yo en la mi tierra – Sendim, tierra de scobas, piornos e tumilhos –, que queda alhie nun planalto an pi del Douro, i apus-m’a tenir l’ideia de screbir la mi cronica an sendinês, la lhengua que yau ampecei a falar i num quiro ser agabaçola, era la lhengua de mis abós i de mi may. An pecanho era la lhengua que yo falaba i l grabe so an Lisboa lo amprendi.
Hai quien dia que Sendim bino d’ende Ancho de Mondin. Que muraba puli un tal mondino i apuis Mondin dou Sendim mas esto nun será cirto porque nun hai paepls que çtemunhan esso. En l’Ancho sta uma olibeira que ye um toco bilho que queda alhá nuã lata dum Barnabei. Dizen q’ye la olibeira mais bilha de Sendim. Nun hai acá un cuonto i un dito que nun amente neilha.
En la rue de Stº Cristo hai uã capelica mui guapa que tem adentro un letreiro onde se leien cousas que firen l coração. Quaige todas las pecissones paran nesta capelica.
L’home mais lembrado plus sendineses ye tiu Manun. Fzia spantalhos que parecian uã cousa de l’outro mundo. Muitos fúrum scatchados quando andubirun a arrincar la binha mas algun quedou a guardar l termo.
ls sendineses son balients i hablidosos, son diabos mui grandes, anchos e n’l planalto todos tenen que ber con els.
Tenemos l poço de l’anferno que queda na ribeira de las Lagas antre ls molinos. Hoija yá stá todo antupido cun broça, murgaça i arena, mas dizen que detrás butaban las burras bilhas dalhi abaixo sin tener pena deilhas.
I cumo hai las fraugas, hai lugares mui ruins como l piquete de l diabo que queda an zelado de San Paulo caras al riu. Cul bico mui aguçado parece un speto, pus ten par’ ende sessente metros d’ altura i nun sei quanto d’ancho, mas hai otros piquetes mui afamados en las fraugas del Douro.
L que nun falta en las fraugas son peinhas. Hai uma que queda n’l Pilo. Te uã peinha que se bei de la strada i a longe parece un roque. Stá toda uca i cheina de buracos, apuis l’ aire faç remolino dentro deilha até mete mido.
La lhengua qu’ls sendinenes falan antre elhes no ye grave nin mirandês. L sendinês ye una lhengua que l’outros nun la intenden an bias de no tener l tu.
Un sendinês se me bê diz: «Ah Artur il que faç?»
L’s mirandeses dizen: «Ah Artur tu que faces?» Mas hay outras.
Ls rapazotes de l’outras tierras dizen: «Sendinês mala rês/ Cun una agulha faz três/ Cun l sapato faz quatro/ I arregunha como un gato.»
Mas l sendines i buna rês i gente mui hunrada, d’uã bila tan galana cumo num bie aoutra, i com uã lhengua tchapada q’ye es armana de la mirandesa mas sin scrita nin regras gramaticals, mas yau sou algoç i agabarrião i quiro que la lhengua de mius abós seya uficializada.

Artur Fernandes (Moma), Agusto 2008
.

1 comentário:

Anónimo disse...

António:

Há já vários dias que andava para ler este "post", mas queria lê-lo com a atenção merecida. Foi hoje, foi agorinha mesmo. E valeu a pena. Que maravilha, que entrelaçado de várias línguas e dialectos (?). Que tradições! «Sendinês mala rês/ Cun una agulha faz três/ Cun l sapato faz quatro/ I arregunha como un gato.»

Durante quanto tempo mais será possível ver estas pérolas publicadas? O rolo compressor da globalização da "Kultura" tudo fará para cortar estas raízes e, mais tarde, o próprio português. Agradeça, por mim, ao Artur Fernandes e um Bem Haja ao António por nos dar a conhecer estes tesouros. Isto sim, é serviço público.

Um abraço.